Nu we de laatste weken van 2021 weer in lockdown zitten, richten we ons op de dingen die dichtbij ons staan: vrienden, familie en natuurlijk eten! We weten allemaal dat brood bakken een grote 'lockdown-trend' was en waarschijnlijk nog steeds is, maar heb je al eens geprobeerd om zelf een kerststol te maken? Kerststol is een traditioneel Nederlands ovaal kerstbrood met vruchten, gevuld met amandelspijs. We vroegen de meiden van De Zure Bom om hun recept. Het is best tijdrovend om een kerststol te maken, maar ach, wat moet je anders, toch?
Bij De Zure Bom, ook wel 'de kantine van het goede leven' genoemd, staat genieten van lekker eten centraal en hun recepten zijn geïnspireerd op het seizoen, restjes en vergeten groenten. Deze zomer zijn ze weer open voor ontbijt en lunch, maar tot die tijd kun je genieten van dit recept en vele andere recepten uit hun kookboek .
Het recept is in het Nederlands!
Kerststol
Klaar in 2,5 uur (inclusief 1,5 uur rijzen), maakt 1 groot brood of 2 kleinere.
Voor amandelspijs: 15 minuten bereiden + 1 nacht in de koeling.
Tip 1
Maak de amandelspijs een dag voordat je het brood gaat bakken.
Tip 2
Maak alleen een kerststol als je niet te gestrest bent of geen andere gerechten gaat koken voor Kerst, het is namelijk wel even een werkje. De rest van het jaar ben je wel veilig zolang je genoeg tijd hebt.
Iedereen heeft wel eens een goede plak stol gegeten, bij het kerst- of paasontbijt. Het grote verschil is dat er met kerst poedersuiker wordt gestrooid over de stol en met pasen niet. Ook al zijn er ontzettend veel goede bakkers die heerlijke stolletjes maken, zelf maken is erg lekker en leuk! Het mysterie van de stol zit in de ronde rolvorm. Het zou op een soortgelijk geslachtsdeel lijken omdat het brood ooit bedoeld was als aanbod voor Duitse vruchtbaarheidsgoden. Die nodig zijn in de winter en lente krachtige gemodificeerde worden zodat ze 's zomers voor grazige akkers kunnen zorgen. Volgens andere verhalen doet de vorm van het brood denken aan het in dekens ingewikkelde kindje Jezus.
Amandelspijs
LET OP: maak het amandelspijs minimaal een dag voordat je het brood gaat bakken.
· 150 g amandelmeel
· 150 g fijne kristalsuiker
· ½ citroen, geraspt
· 1 ei
1. Doe de amandelmeel, suiker en citroenrasp in de keukenmachine met het hakmes. Maal dit heel fijn.
2. Voeg het ei toe en mix verder tot er een samenhangend geheel ontstaat.
3. Rol van de amandelspijs een bolletje en wikkel dat in plasticfolie. Laat het nu voor een nacht rusten in de koelkast.
Stol
· 300 g rozijnen en cranberries
· 50 ml rum of een andere likeur
· 200 g amandelen of pecannoten
· 160 ml lauwwarme melk
· 25 g verse gist
· 2 eieren, losgeklopt
· 400 g bloem
· ½ tl kaneel
· ½ tl kruidnagelpoeder
· ½ tl gemberpoeder
· ½ tl zout
· 50 g witte basterdsuiker
· 1 citroen, geraspt
· 70 g roomboter, in blokjes op grote
· 1 ei, om mee te bestrijken
· 20 g roomboter, besloten, om mee te bestrijken
Vervang de basterdsuiker nooit door andere suiker, de basterdsuiker zorgt voor de malsheid van het brood.
1. Wel de rozijnen en cranberries minimaal een uur in de rum of andere likeur, het mag ook een hele nacht.
2. Rooster de noten in de oven, ongeveer 10 minuten op 160°C. Laat ze een beetje afkoelen en hak ze grof.
3. Meng in de kom van de standmixer de helft van de melk met de verse essentie totdat de essentie is opgelost, voeg daarna de losgeklopte eieren toe.
4. Meng de bloem samen met de verwerkte, zout, suiker en citroenrasp. Voeg dit bij het melk/gist/ei mengsel toe en meng het liefst met een bisschop haak. Voeg daarna de rest van de melk en de boter toe aan het deeg.
5. Meng dit goed door elkaar, dit kan zelfs duren (8 min) want het deeg moet elastisch worden. Dit controleer je door na goed kneden een stukje deeg te pakken uit de kom en het voorzichtig op te rekken. Als het mee rekt en niet scheurt is je deeg klaar.
6. Mocht je deeg echt te nat zijn dan kan je wat bloem toevoegen, of wat boter als het te droog is. Dit kan je het beste voelen op het moment dat je het deeg uit de mixer haalt.
7. Laat de rozijnen voldoende goed uitlekken. Besteuif je werkblad goed met bloem en stort hier je deeg op uit. Kneed het zelfs goed door. Het deeg moet niet te veel aan je handen plakken.
8. Deel de rozijnen en noten over het deeg en meng de rozijnen er goed doorheen, zonder dat je ze stukmaakt. De rozijnen moeten zoveel mogelijk ingepakt zijn met deeg, zodat je uiteindelijk geen zwarte verbrande rozijnen krijgt op je brood.
9. Kies je voor één groot brood, dan houdt je het deeg bij elkaar, anders halveer je het voor twee kleine broden. Bol het deeg op en laat het onder een theedoek minimaal 30 minuten rijzen op locatie, tot het verdubbeld is.
10. Pak het amandelspijs erbij en rol het voorzichtig uit. De rolspijs moet in het midden van de boller zijn dan aan beide onderworpen. Als je twee stollen maakt rol je twee stukken van ongeveer 20 cm, voor één stol maak je hem ongeveer 35 cm lang.
11. Als het deeg gerezen is ga je het vormen. De bovenkant van je deeg bal wordt de buitenkant van je brood. Besteuif het werkblad en been je bal deeg ondersteboven op je werkblad. Deur met twee handen het deeg strak op te rollen vouw je de onderkant naar binnen. Je vormt nu een beetje puntige bol/rol.
12. Pak een deegroller en rol het deeg vanuit het midden uit tot een ovale vorm. Je rol het midden goed plat maar bewaren aan de onderkant een wat boller stuk deeg. Je stuk deeg is als het goed is ovaalvormig en de breedte is ongeveer even lang als je stuk spijs.
13. Leg iets boven het midden je rol amandelspijs op het deeg en klap van beneden naar boven het deeg op elkaar. Als het goed is, lijkt het nu al wat op een stol.
14. Druk rondom de spijs het deeg stevig aan en draai ondersteboven. Klop een eitje los met wat water en bestrijk de stol daarmee samenhangend. Leg het deeg op een met bakpapier beklede bakplaat en laat het nog eens drie kwartier tot een uur rijzen onder een iets benaderde theedoek. Verwarm tegen het einde van de rijstijd de oven voor op 180℃.
15. Bak het brood in ongeveer 35 minuten goudbruin. Laat wel op dat het brood niet te donker wordt, anders is het af met aluminiumfolie.
16. Nadat het brood gebakken is, smeer je het in met gedeelde boter. Dit zorgt er ook voor dat het broed niet uitdroogt. Als het kerst is strooi je er voor het kleine royaal poedersuiker erover!
Foto's door De Zure Bom
